Với mong muốn mang đến cho trẻ em Việt Nam niềm vui trong học toán nói riêng và học tập nói chung, GS-TS Lê Anh Vinh, tiến sĩ Đại học Harvard, đã nghiên cứu và viết ra bộ sách toán học đố vui “Cánh cửa rộng mở - Thử thách toán hay và khó lớp 3-4-5”.
Bộ sách được mở đầu với hai tập, hai cuốn sách, mỗi cuốn gồm 32 câu đố khởi động - 10 tuần học - gợi ý - hướng dẫn giải và mở rộng. Trong đó, mỗi tuần các con có 8 bài tập với nhiều nội dung khác nhau: số học, hình học, logic, suy luận, ...
Sách "Cánh cửa rộng mở" tập 1
Bộ sách sẽ khai mở tư duy và kích thích trẻ em yêu thích học toán, từ đó hình thành thói quen học tốt môn toán. Bộ sách dành cho các bạn học sinh tiểu học , các bậc phụ huynh muốn cùng con thay đổi phương pháp học. Ngoài ra, Bộ sách “Cánh cửa rộng mở - Thử thách toán hay và khó lớp 3-4-5” còn dành cho các thầy cô giáo có thêm nhiều tư liệu và giáo cụ trực quan, hỗ trợ dạy môn toán tốt học sinh.
Dưới đây, Công ty Cổ phần Xuất bản và Dữ liệu ETS xin phép được trích dẫn lại lời mở đầu đầy tâm huyết của GS.TS Lê Anh Vinh dành cho 3 đối tượng độc giả của cuốn sách “Cánh cửa rộng mở - Thử thách toán hay và khó lớp 3-4-5”.
Thầy Vinh cùng học trò tại CLB toán học Jenny
“Các em học sinh thân mến!
Bộ sách nhỏ này là những ghi chép lại từ các buổi học của lớp Toán 2011 Star thuộc Câu lạc bộ Học Toán cùng Jenny. Mong muốn của chúng tôi khi xuất bản những ghi chép này là để cùng các em khám phá vẻ đẹp của Toán học, từ đó hình thành thói quen học Toán chủ động và tích cực.
Bộ sách gồm nhiều tập, mỗi tập có cấu trúc 5 phần. Các em hãy đọc hướng dẫn dưới đây để sử dụng bộ sách một cách hiệu quả nhé!
Phần 1 của mỗi tập là các câu đố khởi động. Để bắt đầu một buổi tự học Toán hoặc bất kì lúc rảnh rỗi nào, các em có thể chọn một vài câu đố để suy nghĩ. Các câu đố này đều không yêu cầu nhiều kiến thức mà chỉ đòi hỏi khả năng quan sát, tư duy của các em. Nếu như gặp khó khăn ở câu đố nào, các em có thể xem hướng dẫn ở phần 2. Tuy nhiên, lời khuyên của chúng tôi là các em chỉ mở hướng dẫn ra xem sau khi đã dành đủ thời gian suy nghĩ.
Phần 3 của mỗi tập tương ứng với nội dung của 10 buổi học. Chúng tôi sắp xếp một cách tương đối các bài tập trong mỗi buổi học theo thứ tự từ gợi mở đến nâng cao. Tuy nhiên các em không cần thiết phải làm theo thứ tự mà có thể chọn một cách sắp xếp bất kì. Lưu ý các em là các bài tập ở cuối mỗi buổi học đòi hỏi những ý tưởng mới, do đó nếu các em không thể tìm ngay ra được lời giải, hãy đừng nản chí mà tiếp tục suy nghĩ về nó.
Phần 4 là gợi ý cho các bài tập trong phần 3. Nếu các em đã suy nghĩ một bài toán nào đó khá lâu mà vẫn không tìm được lời giải thì hãy xem gợi ý để tiếp tục suy nghĩ về nó nhé. Lời giải của một bài toán là quan trọng, nhưng con đường dẫn đến lời giải đó còn quan trọng hơn. Vì vậy các em đừng bỏ qua phần này để xem ngay lời giải chi tiết ở phần tiếp theo!
Phần 5 của mỗi tập sách là lời giải và mở rộng. Bên cạnh lời giải chi tiết cho từng bài tập, chúng tôi có ghi chép lại các quan sát trong lớp học như những lời giải hay, những ý tưởng mới từ các bạn học sinh. Cuối cùng, cho dù các bạn đã giải được một bài toán, các em vẫn nên dành thời gian để xem phần lời giải và mở rộng của bài toán đó. Ở lớp 2011 Star, có những lúc chúng tôi đã dành cả buổi học chỉ để mở rộng một bài toán.
Hi vọng các em sẽ cảm thấy thú vị với những bài Toán trong bộ sách! Chúc các em luôn yêu thích việc học và học thật tốt.
Sách "Cánh cửa rộng mở" tập 2
Thưa các thầy, các cô!
Bộ sách nhỏ này là những ghi chép lại từ các buổi học của lớp Toán 2011 Star thuộc Câu lạc bộ Học Toán cùng Jenny. Bộ sách gồm nhiều tập, mỗi tập có cấu trúc 5 phần.
Phần 1 và Phần 2 của mỗi tập là các câu đố khởi động và hướng dẫn giải. Mỗi buổi học, chúng tôi thường bắt đầu với một vài câu đố vui. Trong một số buổi, các câu đố sẽ gắn với những nội dung của các bài tiếp theo. Nhưng phần lớn, đó chỉ là những câu hỏi logic để các bạn nhỏ phải “động não”, khởi động cho các kiến thức khó hơn ở phần sau. Vì vậy, chúng tôi không ghi lại chính xác buổi học nào chúng tôi sử dụng câu đố nào, mà tập hợp các câu đố vào một phần chung để các thầy cô có thể sử dụng như một ngân hàng câu hỏi.
Phần 3 của mỗi tập là nội dung của 10 buổi học, được chọn lọc và biên tập lại từ các buổi học của lớp trong gần hai năm. Chúng tôi cố gắng sắp xếp các bài tập trong mỗi buổi học theo thứ tự từ gợi mở đến nâng cao, trong đó những bài tập cuối mỗi buổi thường đòi hỏi những ý tưởng độc đáo mới có thể giải quyết được.
Phần 4 là gợi ý cho các bài tập trong phần 3. Đây là một phần rất quan trọng. Nếu các bạn nhỏ gặp khó khăn trong lúc giải toán, các thầy cô đừng vội hướng dẫn các con một cách chi tiết mà hãy đưa ra những gợi ý để các con tiếp tục suy nghĩ. Đích đến (lời giải) là quan trọng, nhưng con đường đi còn nhiều ý nghĩa hơn.
Phần 5 là lời giải và mở rộng. Bên cạnh lời giải chi tiết cho các bài tập, chúng tôi có đưa ra những lưu ý quan sát được trong quá trình giảng dạy, cũng như những gợi ý để các thầy cô có thể mở rộng những bài tập trong sách. Ở lớp 2011 Star, có những buổi học, chúng tôi đã dành phần lớn thời gian chỉ để mở rộng một bài toán.
Tôi cũng phải thú thật với các thầy cô rằng, cho dù lớp 2011 Star được tổ chức với mục đích chuẩn bị cho các con thi vào cấp THCS, cá nhân tôi không thích việc luyện thi. Tôi không muốn học sinh học thật nhiều để có thể gặp dạng quen khi đi thi, mà chỉ hướng dẫn các con cách tư duy, phân tích bài toán để tuỳ vào trường hợp cụ thể sẽ có phương án xử lý thích hợp.
Các thầy cô ở Câu lạc bộ Học Toán cùng Jenny luôn tâm niệm, kết quả của kì thi là quan trọng, nhưng đó không phải là điều ý nghĩa duy nhất. Chúng tôi phải làm thế nào để sau này khi các con nghĩ về những buổi học ở Câu lạc bộ, các con sẽ nói học Toán thật vui. Chúng tôi rất mong được các thầy cô cùng chia sẻ điều này. Mục tiêu của chúng ta không chỉ đơn giản là học sinh giải được bao nhiều bài toán khó, đạt được kết quả này, thành tích kia, mà chúng ta mong muốn giúp cho các con yêu thích việc học, có được thói quen tự học và hiểu được ý nghĩa của việc học.
Hi vọng các thầy cô sẽ tìm thấy những bài toán hay, những chia sẻ và gợi ý hữu ích trong bộ sách này.
Một học toán học vui nhộn tại CLB toán học Jenny theo giáo trình "Cánh cửa rộng mở"
Thưa các anh chị phụ huynh,
Trong khoảng 10 năm gần đây, khi tôi bắt đầu tìm hiểu về vai trò của giáo dục trong gia đình đối với trẻ nhỏ, tôi rất ngạc nhiên khi quan sát thấy trong nhiều gia đình, bố mẹ thường xuyên ngồi cạnh, hướng dẫn con làm bài tập hàng ngày. Trao đổi với các bậc phụ huynh, tôi được biết một mặt họ cảm thấy việc này không hẳn là tốt, nhưng mặt khác, họ cũng không biết phải dạy con như thế nào khi luôn có một áp lực phải “giúp con” hoàn thành tất cả bài tập để cho con mình không bị “thua bạn kém bè”.
Trong thực tế, làm cho trẻ nhỏ thích Toán là một thách thức không nhỏ đối với các bậc phụ huynh khi mà để rèn luyện các kỹ năng Toán học sẽ cần nhiều thời gian, công sức và thường được gắn liền với việc “luyện tập chăm chỉ”. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng có xu hướng tạo nên hình ảnh “học toán rất khó”. Điều này có thể xuất phát từ những trải nghiệm cá nhân khi còn nhỏ đã phải vất vả với những công thức toán phức tạp hay những bài toán đánh đố hóc búa. Và tất yếu, những đứa trẻ sẽ bị ảnh hưởng bởi các suy nghĩ này và phản ứng tự nhiên là sợ và không thích học Toán.
Một điều đáng buồn hơn là nhiều phụ huynh dù có thành tích, quá trình học tập thời phổ thông rất xuất sắc nhưng cũng phản đối việc dạy và học Toán hiện nay, khi cho rằng Toán học được dạy một cách quá khô khan và không hữu ích.
Điều này có lẽ đúng! Khi nói về việc này, tôi thường lấy một minh hoạ đơn giản. Đối với một người học chuyên Toán từ bé, rồi sau đó tiếp tục làm toán như tôi, thì thế giới Toán học như một bức tranh nhiều màu sắc, vô cùng hấp dẫn. Thế nhưng chương trình Toán phổ thông của chúng ta, đơn giản là một bức tranh đen trắng, mà ở đó các bạn học sinh chỉ học để tô màu. Và nhiều khi, trong thực tế giảng dạy, các bạn nhỏ chỉ được dạy để “TÔ MÀU MỘT CÁI HÀNG RÀO”. Tại sao lại là tô màu hàng rào? Bởi vì, chúng ta có thể thấy ở không ít lớp học, các bạn nhỏ được luyện tập giải 10 bài toán giống nhau để có thể “vận dụng” giải bài toán thứ 11 giống hệ như thế. Nó có khác gì việc chúng ta tô màu 10 thanh rào thuần thục, để rồi có thể tiếp tục tô thanh thứ 11, 12, … giống như vậy?
Câu lạc bộ Học Toán cùng Jenny xuất phát từ một bài đăng của tôi trên trang Facebook cá nhân với mong muốn tìm được một vài người bạn để cùng với Jenny – cô con gái lớn của tôi – trải nghiệm vẻ đẹp của Toán học như tôi đã từng may mắn được học. Ý tưởng đơn giản đó đã đưa tôi đến với một hành trình lý thú trong suốt 7 năm qua, khi tôi may mắn có được những người bạn đồng hành tuyệt vời để cùng nhau mang đến niềm vui cho hàng nghìn bạn nhỏ tham gia các hoạt động tại Câu lạc bộ.
Bộ sách nhỏ này là những ghi chép lại từ các buổi học của lớp Toán 2011 Star, diễn ra vào buổi tối thứ 2 hàng tuần. Mục tiêu của tôi khi mở lớp học này là để chuẩn bị cho Jenny và các bạn “thi chuyển cấp”. Tôi phải nói luôn là tôi rất không thích việc luyện thi vì nguyên tắc của tôi khi học sẽ không học “chiêu thức” mà chỉ rèn “nội công”. Tôi không muốn học sinh học thật nhiều để có thể gặp dạng quen khi đi thi, mà chỉ hướng dẫn các con cách tư duy, phân tích bài toán để tuỳ vào trường hợp cụ thể sẽ có phương án xử lý thích hợp. Thế nhưng khổ nỗi, các trường bây giờ thi rất khó, không còn dễ như hồi tôi còn là học sinh. Không ôn luyện thì rất khó có thể thi được. Vì vậy, lớp Toán 2011 Star được tổ chức để việc “chuẩn bị thi cử” của Jenny và các bạn vui vẻ nhất có thể. Nói một cách đơn giản, tôi muốn các bạn trong lớp học thế nào để đến sát thi thì nghỉ ngơi đi chơi, chỉ coi kì thi như một bài kiểm tra trên lớp!
Trong khi chúng tôi đang rà soát để hoàn thiện bản thảo thì Jenny đã đạt được nguyện vọng vào trường mà con yêu thích. Các bạn khác trong lớp phần lớn chưa thi và tôi hi vọng các con sẽ đạt được kết quả tốt để vào được ngôi trường phù hợp với mình. Thế nhưng, nói thật lòng, kết quả đối với tôi không quan trọng. Điều mà tôi mong muốn là sau này, khi các con nhớ lại thời gian học ở lớp Toán 2011 Star, các con sẽ nói “Học Toán vui lắm”.
Cảm ơn các bậc phụ huynh đã dành thời gian đọc và hi vọng anh chị có thể đồng cảm với những chia sẻ của tôi!
Lê Anh Vinh
